Blaasstenen bij de hond: Preventie en Zorg

Blaasstenen bij de hond

Blaasstenen bij honden zijn een veelvoorkomend probleem dat kan leiden tot pijn, infecties en soms levensbedreigende complicaties. Deze stenen, ook wel urolieten genoemd, ontstaan uit kristallen die zich vormen in de urine en samenklonteren tot grotere structuren. De aard en samenstelling van deze stenen variëren, wat ook invloed heeft op de behandeling en preventie. In dit uitgebreide artikel bespreken we de oorzaken, symptomen, diagnose, verschillende soorten stenen, behandelopties en preventieve maatregelen.

Wat zijn blaasstenen?

Blaasstenen zijn harde afzettingen van mineralen en andere stoffen die zich vormen in de blaas of urinewegen van een hond. Ze kunnen variëren van kleine korrels tot stenen die enkele centimeters groot zijn. De medische term voor deze aandoening is urolithiasis. Blaasstenen kunnen één soort mineraal bevatten of uit een combinatie bestaan. Ze vormen zich wanneer de urine te geconcentreerd is of wanneer de zuurtegraad (pH) van de urine afwijkend is, wat kristalvorming in de hand werkt.

Oorzaken van blaasstenen bij honden

De vorming van blaasstenen kan meerdere oorzaken hebben. Hieronder enkele belangrijke risicofactoren:

Dieet: Voeding rijk aan mineralen zoals magnesium, calcium of fosfaat verhoogt het risico.
Urine-pH: Een te zure of te basische urine beïnvloedt het type kristallen dat zich vormt.
Onvoldoende drinken: Te weinig vochtinname leidt tot geconcentreerde urine.
Urineweginfecties: Sommige bacteriën produceren enzymen die de pH van de urine veranderen.
Genetische aanleg: Bepaalde rassen zijn vatbaarder voor specifieke types stenen.
Hormonale aandoeningen: Bijvoorbeeld bij de ziekte van Cushing of hyperparathyreoïdie.

Symptomen

De symptomen van blaasstenen zijn afhankelijk van de grootte, locatie en het aantal stenen. Typische klachten zijn:

Vaak kleine beetjes plassen
Bloed in de urine (hematurie)
Pijn bij het plassen (persen, piepen)
In huis plassen ondanks zindelijkheid
Sloomheid, verminderde eetlust
Plots niet meer kunnen plassen (spoedgeval!)

Bij een verstopping van de plasbuis is snelle tussenkomst cruciaal. Dit komt vaker voor bij reuen door hun smallere plasbuis.

Diagnose

Om de aanwezigheid en het type blaasstenen vast te stellen, voert de dierenarts meerdere onderzoeken uit:

Urineonderzoek: Hiermee kan men kristallen, bloed, pH-waarde en eventuele bacteriën opsporen.
Röntgenfoto: De meeste stenen zoals struviet en calciumoxalaat zijn zichtbaar op röntgen.
Echografie: Kan ook niet-radiodichte stenen zoals uraat en cystine detecteren.
Urinekweek: Om te bepalen of er sprake is van een infectie en welke bacteriën betrokken zijn.
Bloedonderzoek: Ter controle van nierfunctie en onderliggende aandoeningen.

Soorten blaasstenen

De meest voorkomende types blaasstenen bij honden zijn:

1. Struvietstenen

Deze stenen bestaan uit magnesiumammoniumfosfaat en ontstaan meestal bij urineweginfecties. Vooral bij teefjes komen ze veel voor. Struvietstenen kunnen vaak worden opgelost met een speciaal dieet en antibiotica.

2. Calciumoxalaatstenen

Deze stenen zijn hard, scherp en komen vaker voor bij reuen. Ze lossen niet op met dieet en moeten chirurgisch of via lithotripsie verwijderd worden. Rassen met een verhoogd risico zijn onder andere de Dwergschnauzer, Shih Tzu en Lhasa Apso.

3. Uraatstenen

Uraatstenen ontstaan meestal bij honden met een aangeboren leverafwijking of genetische aanleg (bv. Dalmatiërs). Ze reageren soms op een purine-arm dieet en medicatie zoals allopurinol. Beeldvorming met echo is vaak nodig voor detectie.

4. Cystinestenen

Deze ontstaan bij honden met een erfelijke afwijking in de terugresorptie van cystine in de nieren. Rassen zoals de Engelse Bulldog en Teckel zijn gevoelig. Ze zijn vaak niet zichtbaar op röntgen en vereisen gespecialiseerde behandeling en dieetmaatregelen.

Behandelingsopties

De behandeling hangt af van het type en de ernst van de aandoening. Mogelijke behandelmethodes zijn:

1. Oplossen via dieet

Bij struvietstenen kan een speciaal dieet zoals Hill’s c/d of Royal Canin Urinary S/O helpen. Deze diëten verlagen het magnesium- en fosforgehalte en verlagen de pH van de urine. Dit zorgt voor het oplossen van bestaande stenen en voorkomt nieuwe.

2. Chirurgische verwijdering

Als de stenen niet oplosbaar zijn of voor obstructie zorgen, is een operatie nodig. Tijdens een cystotomie opent de dierenarts de blaas en verwijdert de stenen manueel.

3. Urohydropropulsie

Een niet-chirurgische techniek waarbij kleine stenen of gruis via een katheter en spoeling worden verwijderd. Dit is enkel geschikt bij kleine stenen zonder obstructie.

4. Lithotripsie

Een geavanceerde methode waarbij stenen met geluidsgolven of laser worden vergruisd. Niet in alle praktijken beschikbaar en niet bij elk type steen toepasbaar.

5. Medicamenteuze ondersteuning

In combinatie met dieet kan de dierenarts medicatie voorschrijven zoals allopurinol (bij uraatstenen) of kaliumcitraat (bij oxalaatstenen). Antibiotica is nodig bij infectiegerelateerde stenen zoals struviet.

Preventieve maatregelen

Voorkomen is beter dan genezen. Een aantal strategieën kan de kans op herval verkleinen:

Dieetaanpassing: Gebruik van speciaal onderhoudsvoer voor honden met aanleg tot kristallen.
Voldoende waterinname: Meer drinken zorgt voor verdunning van de urine en minder kans op kristalvorming. Overweeg natvoer of een drinkfontein.
Regelmatige controle: Laat de urine van je hond periodiek controleren op pH en kristallen.
Behandeling van onderliggende oorzaken: Zoals urineweginfecties of hormonale stoornissen.
Rasgebonden screening: Bij risicorassen kan een jaarlijkse echo of urineonderzoek aangewezen zijn.

Conclusie

Blaasstenen kunnen ongemerkt ontstaan maar serieuze klachten veroorzaken bij honden. Gelukkig bestaan er goede behandelingen en preventieve maatregelen, mits tijdige diagnose. Als je hond tekenen vertoont van plasproblemen of onverklaarbare sloomheid, raadpleeg dan altijd een dierenarts. Door een combinatie van aangepaste voeding, opvolging en eventueel medicatie, kan je het welzijn van je hond aanzienlijk verbeteren.

Blaasstenen bij de hond