Waarom je beter geen melk geeft bij vergiftiging van je hond

Stel: je betrapt je hond terwijl hij op iets giftigs kauwt – bijvoorbeeld aan een fles schoonmaakmiddel of een giftige plant. Wat doe je? Veel mensen grijpen instinctief naar de melk in de hoop het gif te verdunnen of te neutraliseren. Op het internet circuleren talloze adviezen die melk aanraden als eerste hulp bij vergiftiging. Dit lijkt logisch omdat melk een verzachtende werking zou hebben. Toch is dit een gevaarlijke misvatting over waarom je beter geen melk geeft bij vergiftiging van je hond.

Het Antigifcentrum registreert jaarlijks tienduizenden oproepen voor vergiftigingen bij mens en dier. Vergiftigingen bij huisdieren zijn dus helaas niet zeldzaam – het is belangrijk te weten hoe je moet reageren. Hieronder leggen we uit waarom melk geen goed idee is en wat je wél kunt doen om je hond te helpen.

Het idee van melk als tegengif

Vroeger werd melk vaak beschouwd als het “universele tegengif” bij vrijwel elke vergiftiging. In oude EHBO-gidsen stond steevast dat je een slachtoffer melk moest laten drinken. Er zit inderdaad een kern van waarheid in zeer specifieke gevallen.

Zo kan melk bijtende chemicaliën zoals sterke zuren of basen verdunnen en de irritatie verminderen. Melk bevat namelijk eiwitten en vetten die zulke agressieve stoffen enigszins kunnen bufferen. Bovendien helpt melk om microscopisch kleine kristallen (zoals scherpe calciumoxalaatkristallen uit bepaalde planten) op te lossen, waardoor mond- en keelpijn afneemt. Een klassiek voorbeeld is de Dieffenbachia-plant. Als een hond op deze plant kauwt, komen er naaldvormige kristallen vrij die hevige pijn in de mond veroorzaken. Melk of yoghurt laten drinken kan in zo’n geval de pijn verzachten. Ondanks deze uitzonderingen geldt dat melk geen algemeen tegengif is voor alle soorten vergif.

Melk neutraliseert geen gifstoffen

Baasjes hopen vaak dat melk de redding is. “Mijn huisdier heeft gif binnengekregen, dus ik heb melk gegeven. Moet ik nog iets doen?” – het is een vraag die experts bijna dagelijks horen. Helaas neutraliseert melk het meeste gif niet. Er zit niets magisch in melk dat medicijnen of chemicaliën onschadelijk maakt.

Men denkt soms dat melk een beschermend laagje in de maag legt, maar dat biedt geen echte bescherming tegen toxische stoffen. Veel toxische stoffen worden bovendien heel snel door het lichaam opgenomen – vaak binnen enkele minuten tot een half uur. Tegen de tijd dat je melk geeft, is het gif waarschijnlijk al via de maag in de bloedbaan terechtgekomen.

Melk biedt dus geen betrouwbare bescherming. Deze mythe bestaat ook bij mensen. Ook bij menselijke vergiftigingen blijkt melk geen “magisch” antigif te zijn en kan het de maag alleen maar van streek maken. Gifcentra wereldwijd geven dan ook hetzelfde advies: neem contact op met professionals in plaats van zelf melk toe te dienen.

Risico’s en bijwerkingen van melk toedienen

Melk geven aan een zieke hond brengt ook directe risico’s met zich mee. De meeste volwassen honden zijn lactose-intolerant. Ze missen het enzym lactase dat melksuiker (lactose) afbreekt. Daardoor kan melk tot maagklachten, gasvorming, diarree en braken leiden.

Zelfs bij een gezonde hond kan te veel melk diarree veroorzaken. Bij een vergiftigde en verzwakte hond is dat effect nog veel erger. Door de extra diarree en het braken verliest de hond vocht en elektrolyten. Dit kan uitdroging veroorzaken. Bovendien kan melk de braakneiging verergeren, wat het risico op verslikking of longontsteking verhoogt. Volle melk bevat daarnaast vet, wat bij gevoelige dieren pancreatitis kan uitlokken.

Schijnveiligheid en kostbaar tijdverlies

Een ander gevaar van melk toedienen is de schijnveiligheid. Als baasje heb je het gevoel dat je “iets” hebt gedaan, terwijl het gif verder schade aanricht. Elke minuut telt bij een vergiftiging. In ernstige gevallen kan vertraging zelfs het verschil betekenen tussen leven en dood.

Het Belgisch Antigifcentrum raadt aan om bij een vermoeden van vergiftiging niet te wachten op symptomen, maar onmiddellijk professioneel advies in te winnen. Ook op Online Dierenarts wordt aangeraden om direct te handelen.

Symptomen van een vergiftiging

De verschijnselen hangen af van het type gif, de hoeveelheid en de individuele gevoeligheid. Veelvoorkomende symptomen zijn braken, diarree, overmatig speekselen, buikpijn, lusteloosheid en desoriëntatie. In ernstige gevallen kunnen ook beven, toevallen, ademhalingsproblemen of bewusteloosheid optreden. Wacht dus nooit af tot je iets merkt: elke minuut telt.

Uitzondering: alleen melk geven op advies

Vraag je je af of er écht nooit melk gegeven mag worden? In uitzonderlijke gevallen kan een dierenarts het aanraden, bijvoorbeeld bij bijtende stoffen of specifieke planten. Toch geldt: geef melk alleen wanneer dat expliciet wordt geadviseerd door een professional.

Helpt lactosevrije melk of yoghurt wel?

Ook lactosevrije melk of yoghurt neutraliseren het gif niet. Ze zijn iets beter verteerbaar, maar lossen het probleem niet op. Ze kunnen zelfs extra maagklachten veroorzaken. Geen enkele zuivelvariant is dus een betrouwbaar hulpmiddel.

Wat moet je doen bij een vergiftiging?

Blijf kalm, maar handel snel: Haal je hond weg bij het gif. Zorg dat je veilig blijft en voorkom verdere blootstelling.
Bel onmiddellijk: Contacteer je dierenarts of bel het Antigifcentrum via 070 245 245.
Volg instructies op: Laat je hond nooit braken of iets innemen zonder professioneel advies.
Spoel bij contact met huid of ogen: Spoel overvloedig met lauw water gedurende minstens 10 minuten.
Ga naar de dierenarts: Zelfs als er nog geen symptomen zijn. Neem het etiket of de verpakking van het gif mee.

Voorkomen is beter dan genezen

Berg schoonmaakproducten en medicijnen veilig op. Let op giftige planten in huis of tuin. Laat je hond niet los op plaatsen waar vergif kan liggen. Geef nooit etensresten zonder zeker te weten dat ze veilig zijn.

Conclusie

Melk is géén veilig of effectief middel bij vergiftiging. In plaats van te vertrouwen op huisremedies, neem je beter contact op met een dierenarts of het Antigifcentrum. Zo geef je je hond de beste kans op herstel.

Wetenschappelijke bronnen

Relevante pagina op online-dierenarts.be: Hortensia-vergiftiging bij honden

Waarom je beter geen melk geeft bij vergiftiging van je hond